Het zat er al een hele tijd aan te komen. Toon zou de Kerst niet eens halen, hoorden we een half jaar geleden. Hij woog de laatste maanden nog geen vijftig kilo, hield het nog een tijdje vol, maar is afgelopen zondag naar het hiernamaals vertrokken. Hij is 70 jaar geworden.
Toon Renes, de voormalige elftalleider van FC Twente en daarvoor Sportclub Enschede en de TVB; hoeveel woorden hebben we in de loop der jaren wel niet met hem gewisseld. Na de wedstrijden, na trainingen, zomaar even op het trainingscentrum in Hengelo waarvan hij de informele directeur was. Toon was een uniek mens. Van hem was er absoluut in de verste verte geen tweede. Nergens op de wereld is iemand te vinden die zijn dubbelganger zou kunnen zijn.
Het is verkiezingstijd, misschien schiet me daarom wel te binnen dat hij me wel eens voor ‘nen rooin’ uitmaakte, met het nodige sarcasme in die lijzige, eentonig stem van hem. Trouwens, hij zat er naast, dat wel. Maar niet ver.
Toons wijsheden over voetbal en over de wereld, over managers en over politiek, over armen en rijken, dat zijn onvergetelijke herinneringen. Hij was nukkig, nuchter en recht voor de raap, met harde, duidelijke oordelen over van alles en nog wat. Hij had een goede kijk op het beleid van de bond of van de club die hij tientallen jaren gediend heeft. Eerst als leider van het tweede en sinds 2000 van het eerste elftal.
Toon regelde op zijn manier alles rond het elftal, de uitwedstrijden, de trainingskampen, de logistieke zaken bij de komst van een nieuwe speler enzovoort, enzovoort. Hij was erbij toen Twente de beker won en de titel en nogmaals de beker. Hij reisde met de club tientallen keren Europa door en maakte ook de afgang mee van de laatste jaren.
Uiteraard moest Toon zich dan ook regelmatig in de Engelse taal uitdrukken. Wout Brama vergeet nooit meer dat Toon in de spelersbus tegen Gakhokidze riep: “Ik schreeuw it three times and if you don’t hear it, heb je een problem met je oren.”
Sander Boschker vertelde me dat de argumenten van Toon om een bepaalde keuze wel of niet te maken, er altijd toe deden. In deze mening van de oud-doelman klinkt het vakmanschap door van Toon, de frêle Enschedeër die overal in voetballand bekend was.
Eén anekdote uit de biografie van Sander Boschker: ‘Na het seizoen gingen we met de selectie naar Kreta. Hij en onze toenmalige masseur Frans ter Wee huurden daar een scooter. Op een enig moment waaide bij Frans de pet van het hoofd. Toon reed achter hem en wilde de pet vangen. Zoiets gaat moeilijk als je scooter rijdt. Hij viel en zijn hele arm was paars. Hij had gigantisch veel pijn, maar wilde niet naar de dokter. Je zag hem op de tanden bijten. Je kon het jaren later nu nog aan die arm zien. Al met al kan ik gerust zeggen dat Toon altijd goed werk geleverd heeft. Niks dan lof. Toon stak enorm veel tijd in de club en de spelers. Hij stond altijd klaar, ofschoon dat ook weer inhield dat hij zich overal mee bemoeide. En hij had ook zijn voorkeuren. Sommige spelers konden altijd kaartjes bij hem regelen. Anderen kregen er geen of slechts één of twee. En als je kaartjes had geregeld, hield hij in de gaten aan wie je die kaartjes gaf.’ Vooral de jonge en nieuwe spelers stonden bij Toon eerst nog onderaan de ladder. Oudere spelers konden meer potjes bij hem breken.
Vraag al die oud-spelers, begeleiders en bestuurders naar anekdotes met Toon in de hoofdrol en je hebt zo een heel boek vol. Ik bedacht me dat zelf een klein jaar geleden ook en vroeg hem om samen met hem een boek te schrijven met als titel “Toon de elftalleider”.
‘Laat me daar een weekje over nadenken’, zei hij.
Een week later: ‘Laat ik het maar niet doen. Ik ben gestopt en trek me terug.’ Ik kon praten als Brugman, maar zijn besluit stond vast. Korte tijd later werd bekend dat hij kanker had.
Heel jammer. Het was hem zeker gegund dat hij had nog vele jaren had kunnen genieten van de wederopbouw van de FC. En ook is het jammer dat hij dat boek niet wilde. Wat zou het mooi geweest zijn om een grote verzameling anekdotes en andere avonturen uit te brengen met de eigenzinnige elftalleider Toon als hoofdpersoon.
mooie tekst Gijs
Mooi stuk gijs. Toon was een topper.