Terug naar een vreselijke voetbalavond. Een paar minuten voor de oefenwedstrijd Duitsland-Nederland zet ik me voor de tv (de voorbeschouwingen sla ik meestal over, zeker als het een oefeninterland betreft). En wie zie ik pontificaal in beeld? De wortelman. Hij kijkt donders ernstig, ik zie een spoortje nervositeit in zijn ogen. Een tijdje later – de stand is 2-0 – schakel ik naar de Duitse zender. Want dan wil ik mezelf even pijnigen. Dat zal inderdaad wel een bizar soort masochisme zijn. Maar ik wil dan weten wat die bliksemse Duitse verslaggever allemaal roept bij zo’n voorsprong. Hij zegt iets over het totaalvoetbal dat zijn land van de buren heeft overgenomen. Wij Nederlanders exporteren veel naar Duitsland, had ik pas nog op een andere zender gehoord. Kennelijk sinds kort ook het totaalvoetbal. Ik schakelde dus naar de Duitse zender ZDF en wie zie ik andermaal pontificaal in beeld? De wortelman. Kent u de wortelman? Hee, dat zou een kinderliedje kunnen zijn: ‘Zeg ken jij de wortelman, de wortelman, de wortelman. Zeg ken jij de wortelman, hij komt uit Hengevelde.’
Je ziet hem hiernaast op de foto. Herkent u hem? Met die wortels langs de kop en die helm op? Hij heeft op deze bijzondere avond waarachtig ook nog een delftsblauwen klompje op de helm gemonteerd. Deze wortelman gaat normaliter door het leven als Louis ten Elzen. Hij woont in Gildehaus, maar is geboren en getogen in Hengevelde. Hoewel hij zelf een matige speler was – ik kan me geen hoogstandjes van hem bij de topclub WVV’34 herinneren – is deze Louis een en al voetbal. Je kunt overigens wel zeggen dat de voetbalgekte van Louis een beetje is afgestraald op de rest van de familie. Mike te Wierik van Heracles moet oom zeggen tegen de wortelman. ‘Hee, Oom Wortelman’, zegt Mike dan bij een familiebezoekje, ‘kunt u mij niet eens een keer introduceren bij Werder Bremen?’
Louis was namelijk ooit een erkende scout voor Bremen. Want hij werkte vroeger heel lang als burger in de Nederlandse kazerne te Seedorf. Arie van Lent bijvoorbeeld, voormalig midvoor van Bremen, Gladbach en Frankfurt, is door de wortelman ontdekt.
Sinds zijn jonge jaren gaat Louis als wortelman naar alle interlands, ook uit, al is het in Verwegisthan. Duitsland-Nederland is natuurlijk iets bijzonders voor hem. Deze foto is van het EK 2004 in Portugal. Hij lacht. Maar deze avond is alles anders. Na een minuut of twintig kijkt hij hol voor zich uit. Ik zie hem na die 2-0 op beelden van de ZDF heel benauwd kijken, Louis baalt als een stekker. “Auf wiedersehn, auf wiedersehn”, zingen de mensen rond hem heen. Achter Louis’ oogleden hoopt het traanvocht zich op. De bossen wortels hangen slap langs zijn oren. Hij mag dan het grootste deel van zijn leven in Duitsland hebben gewoond, hij is oranje tot in het in het diepst van zijn voetbalziel. Rond om hem heen zingende Duitsers, dat kan hij slecht verdragen. Weer een jubelzang. “Oh was ist das schön, oh was ist das schön.” Ik dacht nog toen ik hem kort voor de wedstrijd op de Nederlandse buis zag verschijnen: ‘Louis, wat ben je gek dat je zelfs naar oefenwedstrijden reist. Dat kost je een bom duiten – hoewel het deze keer nog meeviel omdat het in Hamburg was – en meestal zijn het prullen van wedstrijden. Ik dacht nog: ‘Nou ga je daar in vol wortelornaat op de tribune zitten, terwijl de kans groot is dat het ook deze keer een flutwedstrijd wordt, want beide elftallen zijn niet eens op volle sterkte, maar die Duitsers willen wel winnen.’ Dat dacht ik nog. Ook Louis moet lijden aan een bizar soort masochisme, want Louis is inwoner van Duitsland, maar hij gaat als prominent oranje-supporter op de tribune zitten.
De meeste oefeninterlands stellen weinig voor. Zo is het altijd geweest en zal het altijd blijven. Nederland-Zwitserland bekeek ik met een schuin oog. Tja, als we dan tegen de Duitsers moeten, dan ga je er wel voor zitten. Maar dan doen onze internationals er niets aan en worden ze afgedroogd. Het wordt nog 3-0 ook. Nederland speelde als een bos wortelen.
Terwijl de spelers het veld aflopen, treedt de Duitse verslaggever met zijn onsympathieke stemgeluid ver buiten zijn oevers. Ook dat nog.
Hij roept: ‘We hebben de Europese doelpuntenmachine een pak rammel gegeven.
Hij roept als Müller in beeld komt: ‘Deze man voetbalde twee jaar geleden nog in de derde liga.’
Hij roept: ‘We hebben een morele zege geboekt op een favoriet voor de Europese titel in 2012.’
Hij roept: ‘We hebben van Brazilië gewonnen en nu van Holland. We zijn met Spanje favoriet voor de Europese titel.’
Hij roept: ‘Nu moeten we niet zeggen dat het slechts een oefenwedstrijd was. We speelden tegen de Europese doelpuntenmachine. Laten we dus geen rem zetten op de euforie.’
Mijn vrouw zegt: ‘Ik kan die man niet meer horen. Zet hem asjeblieft op de Nederlandse zender.’
Ik kon als masochist nog wel wat lijden, maar willig dit buitengewoon logische verzoek in. Maar Veronica zendt reclame uit. Dus toch maar weer ff terug naar de ZDF. Özil in beeld, heerlijke voetballer. Hij zegt: ‘We hebben deze oefenwedstrijd heel serieus genomen, wilden unbedingt gewinnen.’
Müller komt in beeld en zegt: ‘We hebben deze wedstrijd heel serieus benaderd. Als we allemaal honderd procent zouden geven, konden we de Hollanders kloppen. En dat deden we.’
De verslaggever roept: ‘In vijftien jaar heeft Holland niet zo dik verloren.’ En weer roept hij dat Duitsland en Spanje de grote favorieten zijn voor het EK.
Dan komt ex-doelman Kahn. ‘Oh hemel’, roept mijn vrouw, ‘moet ik dat ook nog verdragen. Hebben we alles gehad, komt die man ook nog zout in de wonden strooien.’ De blonde kenner uit Karlsruhe zegt echter: ‘Ach, Holland miste wel een paar creatieve spelers en achterin hadden ze dan wel met Van Bommel, Heitinga, Braafheid en Mathijssen een aantal ervaren spelers staan, maar dat zijn nou niet bepaald klassespelers.’
Daar slaat de blonde kenner dus wel een paar spijkers op de kop. Maar we zetten hem af. Weg met die sof wedstrijd. En intussen sloft in Hamburg bij het Volksparkstadion de wortelman uit Hengevelde naar zijn auto. Hij flikkert de wortels achter een paar struiken en verstopt de helm met het delftsblauwen klompje achter zijn jas. Voordat die Duitsers om hem heen van alles gaan roepen. Of zou hij als een ware masochist in vol wortelornaat met opgeven hoofd en helm naar de auto lopen? Ik zie hem er nog voor aan ook.
Dat we met 3-0 klop krijgen van een superieur Duitsland (ik ben bijna fan) is nog wel te verteren. Maar dat dit soort mafketels maatgevend zijn voor het Oranjepubliek is iets om echt plaatsvervangende schaamte van te krijgen.
Al te goed is buurmans gek.
Mooi verhaal Gijs,geworteld in het bekende cynische sausje.
Hoe leg je aan je familie uit dat je met tie-rips en een bos peentjes bezig bent, omdat je ‘s avonds naar een voetbalwedstrijd gaat?